Gemeentes aardgasvrij: vermijd de participatievalkuilen
In 2050 moeten 7 miljoen woningen en 1 miljoen gebouwen in Nederland van het aardgas af zijn. Dus zijn de meeste gemeentes er inmiddels wel mee bezig hoe ze dat willen bereiken. Natuurlijk moeten inwoners daarbij betrokken worden, dus wordt er al snel in termen van participatie gedacht. Maar bezint eer ge begint, want we komen in de praktijk de nodige valkuilen tegen. En een eenmaal ingezet traject is moeilijk terug te draaien. We schreven al eerder een artikel over participatievalkuilen. Twee van deze participatievalkuilen, een onduidelijke participatievraag en een onduidelijk rol en stem, komen we op het moment regelmatig tegen in de aardgastransitie bij gemeentes. We schetsen een voorbeeld.
De participatievalkuilen
Momenteel kunnen gemeentes een subsidie voor de aardgastransitie aanvragen als ze daarbij een specifieke wijk benoemen die ze als proeftuin willen gebruiken. Er wordt dus, op basis van verschillende argumenten, een bepaalde wijk geselecteerd. Die selectie hangt vaak ook samen met praktische overwegingen, zoals wanneer men in die wijk toch al bezig is met een aantal onderhoudswerkzaamheden of de nabijheid van een energiecentrale die rechtstreeks restwarmte aan de wijk kan leveren. Daar kan de aardgastransitie dan mooi meteen in worden meegenomen. Volkomen plausibele argumentatie, maar de bewoners van de wijk weten nog van niks. Dus wordt er een informatieavond georganiseerd die men vrij open tegemoet treedt: ‘we gaan in gesprek met de bewoners’. En daar gaat het dan mis. Want de bewoners gaan tijdens zo’n avond allerlei vragen stellen waar vaak nog helemaal geen antwoorden op zijn.
En als de insteek toch al zo lekker open was, begint men achter in de zaal ook meteen even over de renovatie van het buurthuis of die hangjongeren waar iedereen zich al een tijdje aan ergert. En zo ontstaat er onrust en verwarring en gaan de bewoners naar huis zonder dat ze weten wat de aardgastransitie nou precies voor hen betekent en op welke manier ze er wel/geen invloed op hebben.
Kaders duidelijk hebben
Wat is er gebeurd? In dit geval is er geparticipeerd, terwijl er beter geïnformeerd had kunnen worden. Je kunt wel participeren met bewoners, maar alleen als van tevoren bepaald is wat de participatievraag precies is en aan wie je die gaat stellen. Dus waarover gaan we in gesprek, wat moet het resultaat van het gesprek zijn en welke invloed hebben bewoners daar nog op? Oftewel, de kaders moeten duidelijk zijn voordat je een informatieavond gaat organiseren. Ga ook beleidsbesluiten die al genomen zijn niet opnieuw ter discussie stellen. Dat levert alleen maar frustratie op. Ga uit van de gegeven uitgangssituatie en sluit daar de participatievraag op aan. En steek de vraag zo positief mogelijk in, bijvoorbeeld: wat hebt u van ons nodig om de aardgastransitie in uw huis mogelijk te maken? Informatie over subsidies, over de verschillende scenario’s, over de planning? Op die manier betrek je bewoners op een reële manier bij het traject, is er minder onrust en gedoe en meer kans op een positieve sfeer en medewerking.
En mocht je daarbij hulp nodig hebben? Neem dan contact met ons op via participatie@sir.nl.
-
Inspiratie
-
-
Samenwerken met stakeholders: de 6 participatievalkuilen
