Hoe gaat het nu met ... de Klimaat Actieve Stad (KAS) van Waterschap Vechtstromen
/ IN GESPREK MET SUSAN LIJZENGA
Drie jaar geleden hebben we Waterschap Vechtstromen ondersteund bij het ontwikkelen van een communicatiestrategie voor de Klimaat Actieve Stad (KAS). Onze adviseur Barbara Borghuis kijkt samen met Susan Lijzenga, strategisch adviseur en voormalig projectleider KAS bij Waterschap Vechtstromen, terug op de afgelopen drie jaar. Hoe is het gegaan en welke resultaten zijn bereikt?
Kennisleider Klimaat Actieve Stad
Waterschap Vechtstromen heeft de ambitie om meer klimaat actieve steden te creëren in haar werkgebied. Dat kan ze niet alleen. Daar heeft ze partners voor nodig. Waterschap Vechtstromen is expert als het gaat om gedrag van water. Voor het oplossen van de KAS vraagstukken brengt het waterschap ‘waterkennis’ in. Waterschap Vechtstromen weet hoe je water in de stad kunt beïnvloeden: onder én boven de grond. Ze kan het gedrag van water(druppels) voorspellen op basis van de inrichting van de fysieke omgeving. Deze waterkennis hebben we als vertrekpunt genomen voor het ontwikkelen van de communicatiestrategie als kennisleider. Susan Lijzenga: “In onze rol als kennisleider hebben we KAS goed op de agenda gezet van landelijke, regionale en Europese platformen. Op die manier hebben we vele gezamenlijke projecten geworven. Dat was het doel. Samen met partners werken aan een Klimaat Actieve stad.”
Platform Living Lab
Naast actief zijn op bestaande platformen, is er ook een nieuw platform ontwikkeld. “De samenwerking met de Twentse gemeenten is goed op gang gekomen”, laat Susan weten. “We zijn in 2016 en 2017 benoemd tot Living Lab voor het Ministerie van Infrastructuur & Milieu. Daar zijn we best trots op. Het Living Lab Twentse stedenband is een samenwerking tussen Vechtstromen en de gemeenten Almelo, Hengelo en Enschede en de provincie Overijssel. Via dit platform konden deelnemers sparren, elkaar leren kennen en elkaar ontmoeten. In het Living Lab zijn vele inspiratiesessie georganiseerd voor de gemeenten maar ook masterclasses gericht op kennisoverdracht en intervisie met Hogeschool Saxion. Wat we merken is dat gemeenten praten over KAS, het is een begrip geworden. Het staat inmiddels op de agenda.”
Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie
Daar waar KAS zich richt op kennisoverdracht en innovatie met betrekking tot klimaatvraagstukken, richt het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie zich vooral de uitvoering van klimaatmaatregelen. “Dat het Deltaplan er is, komt mede door onze inspanning voor KAS”, vertelt Susan. Watergraaf Stefan Kuks heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan het tot stand komen van het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie. Alle gemeenten zijn hier nu druk mee bezig. Ze moeten onder andere een stresstest uitvoeren. Dat is een model dat laat zien wat er in de stad gebeurt als er een hoosbui op de stad valt. Hoe stroomt het water, waar loopt het onder en wat is dan de schade? Deze stresstest is bedoeld om het gesprek aan te gaan: welke risico’s en schade vinden we aanvaardbaar? Vervolgens nemen gemeenten besluiten over de maatregelen die ze gaan nemen.”
Heroriëntatie rol als kennisleider
Met KAS zijn we iets gestart dat nu landelijk aandacht heeft. “Maar door de landelijk toegenomen aandacht voor KAS zijn er ook meer spelers in het veld”, vertelt Susan. “De vraag is dan: worden we nu ingehaald of hebben we anderen geïnspireerd? En wat betekent dat voor onze rol als kennisleider? We lopen nog altijd voorop als het gaat om kennisontwikkeling en innovatie. Maar we moeten kijken of we de rol van kennisleider kunnen en willen vasthouden. Dat ligt ook aan de visie van het nieuwe bestuur, dat gekozen wordt bij de Waterschapsverkiezingen.” Als voorbeeld noemt Susan het Europese samenwerkingsproject CATCH, een project samen met de provincie, Universiteit Twente, Enschede, Zwolle en verschillende andere partners uit Noord Europa. Hier staat de vraag centraal hoe het proces van klimaatadaptatie versneld kan worden. Hiervoor wil de projectgroep een ondersteunende tool ontwikkelen.
KAS=communicatie
Ik vroeg Susan wat voor haar de rol is van communicatie in dit project. Volgens Susan was klimaat vroeger een technisch vraagstuk, maar dat is allang niet meer zo: “Het is nu vooral communicatie. En dan bedoel ik niet communicatie in de vorm van het maken van een folder maar communicatie om het proces te starten. Inwoners bereik je niet met informatie over het klimaat. Je bereikt hen beter als je, bijvoorbeeld tijdens een bijeenkomst over nieuwe riolering in hun wijk, met hen in gesprek gaat over de vraag of zij ook een natte of droge voortuin hebben. We werken hierbij ook nauw samen met de tuinbranche. Inwoners zijn namelijk niet geïnteresseerd in het aanleggen van een klimaatbestendige tuin. Ze willen een design of kindvriendelijke tuin. Of een tuin die weinig onderhoud vraagt. Een tuincentrum kan hen adviseren over bijvoorbeeld waterdoorlaatbare tegels, grindzuilen, beplanting en een regenton om deze tuin ook klimaatbestendig te maken.”
Tot slot
Wat heb je als meerwaarde van de inzet van SIR ervaren in dit project? Susan: “Wat ik erg prettig vond is jullie begeleiding in het proces. Het steuntje in de rug om onze eigen ideeën scherper te maken en door te zetten. Jullie hielpen ook om keuzes te durven maken. Bijvoorbeeld: Waterschap Vechtstromen wil kennisleider zijn, hoe richten we dat dan in. Wat doen we wel en wat niet. In één zin: Het was erg fijn om samen met jullie het proces door te gaan!”
