In gesprek over vernieuwende aanpak voor bewonersparticipatie in de gemeente Gouda
De gemeente Gouda werkt op een vernieuwende manier aan meer burgerinitiatieven, waarbij inwoners zelf de hoofdrol spelen. Jacoline Stout, communicatieadviseur bij gemeente Gouda & projectleider WerkplaatsGouda, legt uit hoe dit zo is gekomen, hoe het in de praktijk werkt en wat de rol is van communicatie.
De GoudaPot: inwoners beheren budget burgerinitiatieven
Sinds januari dit jaar worden alle subsidies voor bewonersinitiatieven in Gouda beheerd door inwoners zelf. Goudse initiatiefnemers kunnen via de website www.goudapot.nl een aanvraag indienen. De stichting van inwoners, geheten GoudaPot, ontvangt deze aanvraag en zet deze door naar een groep beoordelaars (bestaande uit 40 vrijwilligers). In een groepje van drie krijgen zij een aanvraag toegewezen, die zij beoordelen (wel, geen of gedeeltelijke subsidie). Dat is een nieuwe aanpak. En gedurfd, lijkt ons. Jacoline legt uit: “In Gouda is 240.000 euro gereserveerd voor burgerinitiatieven. Dit budget valt binnen de portefeuille van wethouder Hilde Niezen. Wethouder Niezen vindt het belangrijk om de zeggenschap van inwoners te ondersteunen, de gemeente kan immers niet zelf alles invullen. Daarom is ervoor gekomen het gehele budget voor burgerinitiatieven over te dragen aan de stad. De GoudApot gaat erg goed! Sinds 1 januari 2016 zijn er al meer dan 120 initiatieven ingediend! Beoordelaars zijn daar nu mee aan de slag. Inmiddels zijn er half april al zo’n 35 aanvragen, voor een bedrag van ongeveer € 56.000 toegezegd. Deze aanvragen richten zich op het aanpakken van openbaar groen, de organisatie van kinderactiviteiten of juist op de organisatie van het openlucht theaterspektakel Goudsch Getij.”
Hoe het is ontstaan
Eerste stap vormde een oriëntatiefase, waarin de gemeente in gesprek ging met de stad. “We hebben gekeken welke rol de inwoners van Gouda zelf willen en welke rol zij zien voor de gemeente”, vertelt Jacoline. Deze oriënterende fase heeft de naam WerkplaatsGouda gekregen. WerkplaatsGouda is een proces waarin de gemeente ruimte biedt om initiatieven van inwoners te ontplooien. In het voorjaar van 2015 vonden twee bijeenkomsten van WerkplaatsGouda plaats. Tijdens deze bijeenkomsten is geïnventariseerd welke thema’s er in Gouda spelen. Een aantal groepen inwoners in de stad is met deze thema’s aan de slag gegaan en verschillende initiatieven zijn gestart. “De bijeenkomsten waren echt een succes, zo’n 150 personen waren per bijeenkomst aanwezig. We hebben aan hen gevraagd waar ze bij de gemeente tegen aan lopen. Wat kan beter? Hier kwamen veel (verbeter)punten uit, die we met de Goudse Ambassadeurs (oftewel GA-team) hebben opgepakt. Het GA-team bestaat uit 23 enthousiaste collega’s, verspreid door de organisatie, die vrijwillig hebben aangegeven mee te willen werken aan WerkplaatsGouda. Zij staan echt achter deze manier van werken met de stad en willen dit ook (intern) promoten. Je kunt heel veel willen met de stad, maar je moet de organisatie ook mee krijgen. Als je op de oude manier blijft werken, verandert er niets. Je hebt een aantal enthousiaste mensen nodig!”
Draagvlak college en raad
“Ook de wethouders dragen dit idee en staan er echt achter. De gemeenteraad moest even zoeken naar haar rol. Door het duale stelsel beslist de raad namelijk op hoofdlijnen, maar in de functie van volksvertegenwoordiger zit de raad toch vaak op (kleine) details. Vandaar dat er van de raad, maar ook van de pers, veel vragen komen. Er heerst toch een bepaalde angst dat er iets mis kan gaan, ook omdat het concept van GoudApot helemaal nieuw is in Nederland”, vertelt Jacoline.
De gemeente zelf moet verschillende rollen aannemen. “Naast facilitator zijn we nu ook verbinder en promotor. Intern moet er dus wel iets veranderen. De mensen in de stad willen wel, er is genoeg kennis, maar de gemeente moet wel los durven te laten. We vinden dit oprecht moeilijk, het is een heel nieuw proces voor ambtenaren. De raadsleden en wethouders van Gouda zijn in dit proces constant meegenomen. In ons intern opleidingsplan is er nu ook budget vrijgemaakt voor deze nieuwe rol. Welke competenties heb je nodig, waar sta je zelf en hoe kun je getraind worden? Het is echt een omslag en dat vraagt vertrouwen en tijd.”
Communicatie moet verbinden
We vroegen Jacoline naar de rol van communicatie bij overheidsparticipatie. Jacoline antwoordt: “Ruimte geven aan bewonersinitiatieven valt of staat met de juiste communicatie! En dan bedoel ik niet communicatie via een krant of persbericht, maar juist ‘de verbindende communicatie’. Partijen bij elkaar brengen en zoeken naar de juiste woorden op basis van gelijkwaardigheid. Zo hebben we meerdere malen aangegeven dat de stad zelf de voorwaarden voor de GoudApot mocht bedenken, maar deze boodschap kwam in eerste instantie niet over. De stichting geloofde niet dat de gemeente dit project helemaal los zou laten. Belangrijk is deze boodschap te blijven herhalen en ook de inwoners met raad en daad te ondersteunen.”
Wat ons heeft geïnspireerd
De hobbelsessie is een mooi woord en goede aanpak om kennis van belemmeringen bij bewoners op te halen. Op deze manier maak je beleid op basis van de input en wensen van inwoners. Mooi voorbeeld van communicatief beleid.
De interne aanpak met het GA-team. Op die manier maak je verbinding met de stad en ga je met inwoners in gesprek. We merken zelf ook dat interne ambassadeurs een succesfactor zijn voor goede participatie.
Over Jacoline Stout
Jacoline Stout werkt sinds 2002 als communicatieadviseur bij gemeente Gouda. Vanaf 1 april 2015 adviseert zij de hele gemeentelijke organisatie op het gebied van communicatie. Daarnaast is Jacoline projectleider Innovatief Burgerschap. Gemeente Gouda gaat op een andere voet verder, waarin zij samenwerkt met de stad, meer partner is in een breder netwerk van actoren en initiatieven van de samenleving bevordert.
Klik op de factsheet om het uitgebreide interview over deze aanpak te lezen.
