In gesprek over sociale werkbedrijven

Samen zijn we de maatschappij. Sociale werkbedrijven in Nederland leveren hier een grote bijdrage aan door arbeidsontwikkeling voor fysiek, verstandelijk en mentaal beperkten. Dit gaat om begeleid werken, detachering en beschut werken. Daarnaast houdt SWB Midden-Twente zich middels werkbedrijf Gildebor bezig met onderhoud en beheer van de openbare ruimte. Wat betekent het voor de communicatie van deze organisaties die zich bevinden op het snijvlak van overheid, politiek en ondernemen? En hoe richten zij dit in? We gingen hierover in gesprek met Jeroen van der Geest, algemeen directeur van SWB Midden-Twente. 

Wat is de basis van jullie bestaan? 

Wij zijn een Gemeenschappelijke Regeling. Dat betekent dat wij een wet uitvoeren voor gemeenten. Ik word door het bestuur, met vertegenwoordiging vanuit de gemeenten, aangestuurd op een wettelijke taak. Deze taak bestond van oudsher uit de uitvoering van de Wet sociale werkvoorziening (WSW). Sinds 1 januari 2017 is daar het beheer van de openbare ruimte bij gekomen. 

De uitvoering van de WSW is doorontwikkeld richting arbeidsontwikkeling waarbij sociale werkplaats (sw)-medewerkers hun competenties zo ontwikkelen dat zij hun arbeidsmogelijkheden volledig benutten. Dat gebeurt door ons werkleer-bedrijf SWB. Arbeidsontwikkeling is het primaire proces. Met het werkbedrijf Gildebor onderhouden we de openbare ruimte. De dienstverlening van SWB is heel divers: verschillende bedrijven (wo. schoonmaak en schildersbedrijf), veel verschillende doelgroepen en we detacheren mensen. We hebben in die zin een complexe organisatie, zo hebben we nog de bedrijfsvoeringkant en de politieke context waarbij je bezig bent om maatschappelijk (draag)vlak te vergroten. Want als dat laatste wegvalt kun je niet meer ondernemen. De komende jaren willen we meer laten zien dat de taken van Gildebor en SWB bij elkaar horen.

Jullie hebben twee werkbedrijven, SWB en Gildebor, waarbij de focus niet ligt op beschut werken (werken in een beschermde werkomgeving, onder aangepaste omstandigheden). Moet dat overal in Nederland zo gebeuren? 

Oplossingen zijn niet zomaar overal te kopiëren. Het voordeel van de manier waarop wij arbeidsontwikkeling georganiseerd hebben, is dat je binnen één organisatie en met één organisatiebelang kunt schakelen. Wij kijken naar het optimale voor die persoon, voor de opdrachten die wij hebben. En beschut werken is lang niet altijd de beste oplossing. 

Het groenbedrijf van de gemeente/stedelijk beheer is onderdeel geworden van onze organisatie in de vorm van het werkbedrijf Gildebor. Hiermee kwamen ook de ambtenaren in dienst. Het grote voordeel is dat er één bedrijf is ontstaan dat de openbare ruimte beheert, met één budget. Daarnaast hebben we de overhead van onze organisatie verdund, omdat we veel meer activiteiten hebben. Wij draaien zwarte cijfers en dat is niet uniek hoor. Er komt hier in ieder geval nooit de vraagstelling over het voortbestaan van dit bedrijf uit een probleemstelling, maar juist vanuit een doelstelling.

Wat wil je over vijf jaar dan hebben bereikt? 

Wij hebben geen groeidoelstelling. Dat zou ook vreemd zijn. In onze wereld zijn dingen wat complexer. Er is een wet die aantallen benoemd voor beschut werken, dat zijn er in totaal overiegsn minder dan voorheen in de WSW. Die gaan we gewoon uitvoeren. Mensen hadden 100 jaar geleden verstandelijke of fysieke beperkingen en die zijn er nu nog. De groep wordt niet opeens procentueel anders, alleen de regelingen die er achter zitten veranderen. Je moet die mensen niet wegstoppen en er hoge muren omheen zetten. Daar worden de mensen niet beter van én het is duur. Zo’n 10 tot 15 jaar geleden zijn we al begonnen met het openzetten van de poorten, met als doel te kijken hoe we deze mensen in het bedrijfsleven kunnen inzetten. En daar gaan we mee door.